ENJOY LIFE

Chorwacja to wciąż bardzo popularny kierunek wakacyjnych wyjazdów i część z Was zapewne zastanawia się nad zabraniem ze sobą drona nad chorwackie wybrzeże. Ja też miałem taki plan i przed wyjazdem szukałem na różnych grupach informacji jak w pełni legalnie latać dronem w Chorwacji. Niestety, dość trudno było dowiedzieć się tego od osób, które już tam latały dronem – nie wiem, czy wynikało to z niewiedzy czy niechęci do dzielenia się informacjami. Sprawa jednak jest prosta, więc poniżej macie gotową instrukcję co trzeba zrobić aby w pełni legalnie latać dronem w Chorwacji.

Co jest wymagane?

Zacznijmy od tego, co jest wymagane aby rekreacyjnie i w pełni legalnie latać dronem w Chorwacji (stan na sierpień 2019 roku)?

Chorwacka służba nadzorująca przestrzeń powietrzną chce wiedzieć w jaki sposób będziemy wykorzystywać naszego drona. Do wyboru mamy dwie opcje:

1. przeprowadzanie operacji lotniczych – pod tym pojęciem, w rozumieniu chorwackich służb kontroli przestrzeni powietrznej kryje się między innymi filmowanie i robienie zdjęć, czyli aktywności dla, których głównie zabieramy ze sobą drona na wakacje.

2. latanie sportowe – tu zalicza się cała reszta aktywności, które nie są filmowaniem, robieniem zdjęć, monitorowaniem, usługami marketingowymi, inspekcjami, badaniami itp. Czyli w praktyce zostają chyba tylko wyścigi dronów? Nas jako chcących mieć wakacyjną pamiątkę w postaci zdjęć i filmów ta opcja nie interesuje.

Klasa naszego drona

Musimy wiedzieć do jakiej klasy zaliczyć model drona, którego posiadamy. Ma to znaczenie w procesie rejestracji. Chorwaci wyróżniają następujące kategorie dronów:

– kategoria A – tu zaliczają się wszystkie drony o masie startowej do 250 gram i rozwijające prędkość nie większą niż 19 metrów na sekundę.
– kategoria B1 – do tej kategorii zaliczają się drony o masie startowej pomiędzy 250 gram a 900 gram i maksymalnej prędkości również nie większej niż 19 metrów na sekundę.
– kategoria B2 – do której zaliczają się drony o masie startowej mniejszej niż 5 kg. W tej klasie nie ma znaczenia maksymalna prędkość drona. I do niej zalicza się większość popularnych dziś dronów, czyli modele takie jak DJI Mavic Air, Mavic 2 Pro/Zoom czy najnowsze modele serii Phantom. Ja obecnie latam modelem Mavic Air, stąd musiałem wybrać kategorię B2.
– kategoria C1 i C2 – dotyczy dronów dużych, o masie startowej większej niż 5 kg. Ponieważ są to już duże, zaawansowane drony, nie będę się rozpisywał o nich szczegółowo.

Czy potrzebuję pozwolenia na latanie dronem?

Wszystko zależy od tego, do której klasy należy Was dron i gdzie chcecie nim latać. Wyjazdy wakacyjne to głównie loty nad lub obok terenów zamieszkałych, plaż czy atrakcji turystycznych.

W chorwackiej, niekontrolowanej przestrzeni powietrznej nie potrzebujesz pozwolenia jeśli planujesz latać dronem kategorii A i B1 pod warunkiem, że nie planujesz wykonywania zdjęć czy rejestrowania video. W praktyce wygląda to tak, że jeśli jesteś posiadaczem popularnego drona od DJI i masz zamiar podczas lotów rejestrować materiał foto i/lub video to będziesz potrzebował pozwolenia od chorwackiej służby zarządzającej przestrzenią powietrzną (Croatian Aviation Authority).

Uzyskanie pozwolenia

Należy wejść na stronę Croatian Aviation Authority dedykowaną dronom (przed rozpoczęciem wypełniania formularza wymagana jest rejestracja). Wybieramy opcję „Conduct flight operations„. Następnie deklarujemy gdzie planujemy latać: „flying in populated areas” lub „flying in unpopulated areas„. Jadąc na wakacje raczej interesują nas „populated areas” i te wybieramy. Dalej deklarujemy masę startową naszego drona. Jeśli jesteś posiadaczem drona typu Mavic Air, Pro czy Phantom wybierasz przycisk „OM < 5kg. Permitted day and night flying. Required registration  of the HACZ” i zostajemy przekierowani na stronę, która wskazuje nam naszą kategorię (B2) i zawiera ogólne informacje gdzie i jak możemy latać, co jest dozwolone a co zabronione. Na dole strony klikamy przycisk „Continue with the online registration process” i zostajemy przekierowani do strony logowania.

Po zalogowaniu (wymagana wcześniejsza rejestracja ale to chyba logiczne) otworzy nam się okno z informacją, że musimy dokonać przelewu za rejestrację w wysokości 20 HRK (ok. 3 EUR). Wskazany jest numer konta i dane do przelewu.

WAŻNE: potwierdzenie przelewu musimy załączyć w dalszym procesie rejestracji, dlatego nie zapomnijcie aby ten plik zapisać.

W formularzu musimy podać swoje dane typu imiona, nazwisko, miejsce zamieszkania i pobytu w Chorwacji, adres email, nasz numer telefonu, datę rozpoczęcia używania drona w Chorwacji, numer seryjny i model naszego drona. Jako załączniki musimy dodać skan naszego dowodu tożsamości lub paszportu oraz wspomniane wcześniej potwierdzenie przelewu 20 kun chorwackich (lub równowatości w innej walucie). Po wypełnieniu formularza, tradycyjnie zaznaczamy, że zapoznaliśmy się z regulaminem i go akceptujemy i klikamy OK.

Ja swoją zgodę od Croatian Aviation Authority otrzymałem na mail następnego dnia. Zgoda jest ważna przez rok czasu (stan na sierpień 2019).

Co jeszcze?

Chorwackie przepisy wymagają posiadania ubezpieczenia OC (szybko wykupicie takie np. tutaj) oraz oznaczenia drona tabliczką z danymi kontaktowymi operatora. Ten temat załatwi zwykła naklejka. Niepalna tabliczka wymagana jest jedynie na dronach o masie startowej powyżej 5 kg.

W przestrzeni niekontrolowanej dozwolone są loty do wysokości 120 m AGL, natomiast w przestrzeni kontrolowanej maksymalna wysokość wynosi 50 metrów AGL w minimalnej odległości 5 kilometrów od lotnisk (oczywiście po wcześniejszym uzyskaniu zgody od zarządzającego przestrzenią powietrzną).

Jest jeszcze kwestia rejestrowania materiału foto i video. Zgodnie z chorwackim prawem można to robić dopiero po uzyskaniu pozwolenia od State Geodetic Administration (SGA, contact info@dgu.hr). Niestety mi tej zgody nie udało się uzyskać i z tego co się dowiedziałem na forach internetowych uzyskanie takiej zgody jest bardzo trudne o ile w ogóle niemożliwe. Zatem musicie mieć świadomość, że legalne latanie dronem w Chorwacji nie jest tożsame z legalnym rejestrowaniem materiałów foto i video. Tak to niestety wygląda.

Jeśli pomogłem Ci powyższą instrukcją, polub ten wpis i udostępnij go w swoich kanałach social media.

Udanych lotów!

Uaktualnienie (2020)

W tym roku również wybrałem się do Chorwacji i podobnie jak w poprzednim zabrałem ze sobą drona aby zarejestrować materiał foto/video z perspektywy lotu ptaka. Przed wyjazdem postanowiłem napisać do CCAA, by dopytać o możliwości latania dronem w Puli (lotnisko w pobliżu) oraz by dowiedzieć się czy muszę ponownie rejestrować się jako operator drona w Croatian Aviation Authority. Niemal natychmiast otrzymałem zwrotnego maila z informacją, że mój wciąż moje nazwisko istnieje w chorwackiej bazie danych, wciąż jestem zarejestrowany i nie ma potrzeby ponownej rejestracji a co za tym idzie ponownego wnoszenia opłaty, o której pisałem wyżej.

Osoba z którą korespondowałem poleciła mi abym dodatkowo zarejestrował się w Airspace Management Cell (AMC) – chorwackiej służbie zarządzającej przestrzenią powietrzną. Odpowiednik naszej PAŻP.
Należy wejść na stronę https://amc-en.crocontrol.hr/ z której, po wypełnieniu formularza wysyłamy zapytanie/prośbę o rejestrację. Następnie otrzymujemy wiadomość z linkiem, którym potwierdzamy chęć naszej rejestracji a w dalszej kolejności już bezpośredni email z AMC, w którym jesteśmy proszeni o przesłanie kopii chorwackiego certyfikatu operatora drona (dokument, o wydanie którego starałem się w krokach opisanych wyżej). Po pomyślnej weryfikacji AMC prześle nam na wskazany wcześniej adres email, dane do pierwszej rejestracji na portalu AMC (później będziemy proszeni o nadanie własnego hasła). Po tych krokach i posiadaniu aktywnego konta AMC możemy pobrać aplikację mobilną AMC Portal Mobile. Dzięki aplikacji możemy dokonywać rezerwacji danego wycinka przestrzeni powietrznej a tym samym przesyłać do AMC informacje o planie naszego lotu dronem: planowanej wysokości i odległości naszego lotu oraz czasu naszej aktywności. Dodatkowo umożliwiamy chorwackiej służbie kontakt z nami, gdyby zaszła taka potrzeba. Sama aplikacja działa bardzo podobnie do naszej rodzimej Drone Radar i pozwala chorwackim służbom widzieć aktywności UAV w tamtejszej przestrzeni powietrznej.

Poza naszą „widocznością”, pokazujemy, że zależy nam na w pełni legalnym i odpowiedzialnym lataniu. Aplikacja ułatwia również zarezerwowanie/uzyskanie zgody na loty w CTR. Zatem warto włożyć nieco wysiłku i przejść opisane wyżej kroki by móc cieszyć się spokojnym i legalnym lataniem dronem w obcym kraju.